Dysplazja stawów biodrowych

[Ypsylon]

[B]Dysplazja stawów biodrowych[/B]

[B][U]Budowa stawu biodrowego: [/U][/B]
Staw biodrowy zbudowany jest z panewki, która obejmuje głowę kości udowej. Dodatkową stabilizację zapewnia więzadło poprzeczne panewki, a głowa kości udowej w centralnej części połączona jest więzadłem głowy z panewką. Głowa kości udowej przypomina kulę i jest dokładnie dopasowana do panewki. Panewka i głowa kości udowej pokryte są chrząstką stawową, całość otoczona jest torebka stawową. Wszystkie struktury powleczone są mazią stawową tak by ruchy w stawie przebiegały bez oporów. Otaczające staw mięśnie dodatkowo stabilizują.
Dysplazja stawów biodrowych to dziedziczne schorzenie występujące zazwyczaj u psów szybkorosnących, dużych ras. Bezpośrednią przyczyną schorzenia jest rozluźnienie struktur (więzadła, torebka) otaczających staw biodrowy. Prowadzi to w efekcie do niedopasowania w stawie i do przemieszczenia głowy kości udowej w stosunku do panewki miednicy. Mamy wtedy do czynienia z nadwichnięciem lub zwichnięciem. Schorzenie dotyczy zazwyczaj obydwu stawów (80% przypadków).
[B][U]Przyczyny[/U][/B]
Dokładny mechanizm powstawania nie został w pełni poznany, ale przyjmuje się, że w 70% decydują geny, a w 30% środowisko
Dziedziczne uwarunkowania to pierwotne rozluźnienie tkanki łącznej i mięśniowej okolicy stawów biodrowych, nieprawidłowe ukątowanie szyjki kości udowej.

Czynniki środowiskowe (zewnętrzne) potęgują predyspozycje genetyczne.
[LIST]
[*]Zaliczamy do nich:[/LIST]nieprawidłowe żywienie i za szybki wzrost - karma zbyt bogata w energię i zbyt dużo wapnia doprowadza do opóźnienia rozwoju więzadeł, torebek stawowych i muskulatury w stosunku do szkieletu. U młodych zwierząt więzadła i torebki stawowe są bardzo podatne na rozciąganie. Brak dostatecznego wsparcia ze strony mięśni pogłębia rozluźnienie stawu. Psy z silnie rozwiniętą muskulaturą zadu są mniej podatne na dysplazję. Psy, u których udział tkanki tłuszczowej wynosi 5-10% m.c. (psy krępe, limfatyczne, o słabo wyodrębnionych mięśniach i luźnej skórze) chorują częściej niż psy, u których udział tkanki tłuszczowej wynosi 1-2% m.c. (psy o wyraźnie zarysowanych mięśniach i przylegającej skórze)
przetrenowanie psa - intensywne biegi, skoki, a zwłaszcza gwałtowne ruchy przy aportowaniu doprowadzają do znacznych przeciążeń w obrębie stawów
urazy biodra. Szczenięta rodzą się z prawidłowymi stawami biodrowymi. Zmiany w obrębie stawów - postępująca niestabilność rozwijają się do ok. 24 mies. W efekcie dochodzi do uszkodzenia chrząstki i więzadeł. Pojawiający się stan zapalny i ból doprowadza do ograniczenia ruchu i likwidacji mechanizmu podciśnieniowego. Czynniki te pociągają za sobą zaniki mięśniowe, brak prawidłowego odżywiania struktur chrzęstnych stawu - w takich warunkach destrukcja stawu postępuje szybciej - pojawia się błędne koło. Zmianom zapalnym i zwyrodnieniowym towarzyszą zaburzenia ruchu, a brak ruchu wyklucza możliwość powrotu do zdrowia.
Największa podatność na rozwój zmian występuje w wieku do 6 mies. - w tym okresie w wyniku gwałtownego wzrostu wielkość psa zmienia się szybciej niż siła mięśni i więzadeł utrzymujących stawy.
Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w 5 – 8 mies. życia:
kulawizna, chwiejny chód, trudności przy wstawaniu, ograniczone odwodzenie, zmiana w sposobie biegania (galop lub „kicanie królika”).
U zwierząt młodych objawy mają często charakter ostry. Przyczyną jest ograniczony kontakt głowy kości udowej z panewką i wynikające z tego miejscowe przeciążenia - doprowadza to do mikrozłamań i rozrywania włókien nerwowych w okostnej.
U psów starszych objawy mają charakter przewlekły i wynikają z rozwoju wtórnych zmian zwyrodnieniowych.
[U][B]Rozpoznanie[/B][/U]
Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, badania klinicznego i radiograficznego. Badaniem klinicznym (próby Ortolaniego, Barlowa, Bardensa) nieprawidłowości w obrębie stawów biodrowych można stwierdzić już w wieku 6-8 tyg. O rozpoznaniu rozstrzyga badanie radiograficzne. Ostateczne badanie rtg, które pozwoli w 100% wykluczyć dysplazję powinno się przeprowadzić w wieku 24mies. (do takiego wieku choroba może się rozwijać). Prawidłowe ułożenie psa do badania wymaga silnej premedykacji lub znieczulenia ogólnego. Podobnie badanie kliniczne należ przeprowadzić w znieczuleniu.
[LIST]
[*]Do określenia stopnia dysplazji stosuje się następującą skalę ocen:[/LIST][URL="http://www.lancet.pl/jotpegi/rtg/A1.jpg"][/URL]A - stawy biodrowe normalne
B - Stawy biodrowe prawie normalne
C - dysplazja nieznaczna
D - dysplazja częściowa (ograniczona)
[URL="http://www.lancet.pl/jotpegi/rtg/C3.jpg"][/URL]E - dysplazja ciężka U psów należących do ras zagrożonych dysplazją zaleca się:
dużą ilość niezbyt obciążających ćwiczeń (pływanie, spacer na smyczy)
dietę ubogą w kalorie i wapń, bogata w chondroprotetyki - najistotniejsze jest właściwe żywienie w pierwszych tyg. życia. Prawidłową dietę najłatwiej jest wdrożyć podając psu wyłącznie gotową, zbilansowaną karmę dla psów dużych ras.
[B][U]Leczenie [/U][/B]
Zachowawcze bądź operacyjne
Leczenie zachowawcze nadaje się dla psów, które nie wykazują zaawansowanych zmian radiologicznych, nie mają objawów klinicznych bądź objawy są słabo nasilone i pojawiają się jedynie okresowo. Psy z ewidentnymi objawami klinicznym bądź zaawansowanymi zmianami radiologicznymi należy zakwalifikować do leczenia chirurgicznego.
Leczenie zachowawcze to:
racjonalny ruch (spacery, pływanie), okresy przeznaczone na odpoczynek w ograniczonej przestrzeni, eliminacja biegów, skoków, aportowania
utrzymanie prawidłowej wagi ciała - prawidłowe żywienie - gotowa przemysłowa karma dla psów dużych ras ma odpowiednią zawartość kalorii, mikro i makroelementów oraz witamin
dodatki żywieniowe - chondroprotetyki - związki mające na celu poprawienie stanu chrząstki stawowej
leki przeciwbólowe i przeciwzapalne - zwierzę racjonalnie używa chorej kończyny i wolniej postępują zmiany zwyrodnieniowe.
O wyborze metody leczenia chirurgicznego decyduje lekarz biorąc pod uwagę stopień zaawansowania choroby, wiek zwierzęcia oraz nastawienie i przygotowanie właściciela.
[U]Zespolenie spojenia łonowego.[/U]
Operacje wykonuje się u kilkunastotygodniowych szczeniąt. Polega na zniszczeniu chrzęstnego zespolenia spojenia łonowego. W wyniku tego dalszy rozwój miednicy przebiega w taki sposób, że panewki nakrywają głowy kości udowych. Zabieg niezbyt traumatyczny, rekonwalescencja przebiega kilka dni.
[U]Operacje na mięśniu grzebieniowym i jego ścięgnie (tenotomia, tenektomia, pektinotomia, pektinektomia).[/U]
Operacje wykonuje się u młodych 6-15 mies. psów. Zabiegi mają na celu ograniczenie przywodzenia kończyny. W wyniku tego głowa kości udowej w mniejszym stopniu odchylna jest na zewnątrz. Operacja mało traumatyzująca. Powrót do zdrowia trwa kilka dni.
[U]Potrójna osteotomia miednicy.[/U]
Do operacji kwalifikowane są psy 5-12 mies. bez rozwiniętych zmian zwyrodnieniowych.Zabieg polega na przecięciu miednicy w trzech różnych miejscach. Zespolenie jej przy użyciu specjalnie profilowanej płytki daje efekt nachylenia panewki. Panewka po zabiegu nakrywa głowę kości udowej. Zabieg mocno traumatyczny. rekonwalescencja trwa ok. 3 mies.
[U]Odnerwienie torebki stawu biodrowego. [/U]
Kwalifikują się psy w każdym wieku z objawami bólowymi Istotą operacji jest zniszczenie unerwienia zaopatrującego rąbek panewki i torebkę stawu biodrowego. Po operacji zwierzę w ograniczonym stopniu odbiera bodźce bólowe z chorego regionu.
[U]Resekcja głowy kości udowej.[/U]
Kwalifikowane są psy z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi o masie ciała poniżej 25kg. Psy cięższe jeśli mają dobrze rozwiniętą muskulaturę obręczy miednicznej również dobrze reagują na ten zabieg. Zabieg polega na usunięciu głowy i szyjki kości udowej. Ich miejsce wypełni tkanka łączna, która przejmuje funkcję stawu. Po zabiegu nie ma kontaktu zwyrodniałych kości i likwidacji ulega ból z tym związany.
[U]Endoproteza stawu biodrowego.[/U]
Kwalifikowane są ciężkie psy, u których występuje zaawansowana dysplazja ze znaczną bolesnością. Tej metody nie stosuje się u młodych zwierząt z nierozwiniętym w pełni układem kostnym. Nie nadaje się też dla psów, u których współistnieją inne schorzenia narządu ruchu (np. problemy natury neurologicznej czy kłopoty z innymi stawami).
[U]Obniżenie krętarza większego kości udowej.[/U]
Efektem zabiegu jest ściślejsze dopasowanie głowy kości udowej do panewki.
Bardzo istotna jest wczesna diagnostyka - już u kilkutygodniowych szczeniąt. Wtedy możliwości pomocy zachowawczej i chirurgicznej są nieporównywalnie większe niż u zwierząt kilku- kilkunastomiesięcznych bądź dorosłych z już rozwiniętymi zmianami w obrębie bioder.



[B][I]zaczerpnięte ze strony [/I][/B][URL="http://www.lancet.pl/dysplazja.html"][B][I]www.lancet.pl/dysplazja.html[/I][/B][/URL]