Artykuł o agresji w "Psie"

[wilt]

[FONT=Arial]Zamieszczony w "Psie" nr 3/2008 artykuł Remigiusza Cichockiego zdumiał mnie, bowiem po moim ulubionym czasopiśmie nie spodziewałabym się artykułu pełnego błędów. [/FONT]
Pozdrawiam

wilt

[B][SIZE=4]Recenzja artykułu "Agresywne zachowania psów" - Pies 3 (329) 2008[/SIZE][/B]


[B]Przedziwne materii pomieszanie[/B]

Już sam podtytuł artykułu budzi poważne wątpliwości, bowiem autor zdecydował się wymienić tam "wady wrodzone, problem społeczno - hodowlany i aspekty kliniczne". Jakie konkretne wady wrodzone miał na myśli autor? O ile można udowodnić związek między dysplazją stawu biodrowego a zaburzeniami motoryki u psa, to dotychczas nie odnaleziono żadnej konkretnej zmiennej biologicznej odpowiadającej za zachowania agresywne. Aczkolwiek istnieją zmienne zwiększające prawdopodobieństwo zachowań agresywnych (rasa, płeć, warunki w jakich odbywała się wczesna socjalizacja), to żadna z tych zmiennych nie wyjaśnia całkowicie ich występowania.
Zachowania złożone zależą od wielu czynników, doświadczenia hodowców dowodzą, że skłonność do zachowań agresywnych jest dziedziczna. Ostatnie doniesienia naukowe udowodniły, że czynniki środowiskowe mogą wpłynąć na ekspresję genów receptorów komórek nerwowych. Badania te są niezwykle istotne dla neuropsychiatrii, pomagając wyjaśnić takie zjawiska jak tworzenie wzorca partnera seksualnego, wdrukowywanie (imprinting), czy też zaburzenia socjalizacji spowodowane brakiem doświadczeń we wczesnym dzieciństwie. Podsumowując: czynniki środowiskowe wpływając na aktywację niektórych genów osobnika mogą wpływać na jego zachowanie.

Autor zwraca uwagę na znaczenie problemu agresji zwierząt towarzyszących ze względu na bezpieczeństwo ludzi i nie można mu w tym odmówić słuszności. Niestety, zaproponowany przez Autora podział agresji budzi liczne wątpliwości. Co oznacza termin "agresja wewnątrzgatunkowa"? Ustalanie hierarchii w grupie? Walkę o pożądane przez dwa osobniki dobra? Odreagowanie frustracji na słabszym osobniku? Dlaczego Autor twierdzi, że psy atakujące obce osoby na ulicy przejawiają agresję lękową a nie - na przykład terytorialną? Czy każdy przypadek agresji we własnym mieszkaniu jest spowodowany instynktem terytorialnym? Za najbardziej kuriozalny można uznać przykład "agresji dominacyjnej w ramach instynktu stadnego polegający na nadmiernej dominacji nad ludźmi zamieszkującymi wspólnie z psem". Zjawisko to było wprawdzie opisane przez Sławomira Mrożka w noweli o owczarku, który pasał na trawniku właścicieli i ich gości, ale przy całym szacunku dla pisarza trudno uznać go za behawiorystę. Co zatem miał na myśli Autor pisząc o [U]nadmiernej[/U] dominacji i jakie nasilenie dominacji uznałby za odpowiednie? Jak ma się instynkt stadny (czyli podążanie za innymi osobnikami i naśladowanie ich) do zachowań agresywnych wobec ludzi zamieszkujących wspólnie z psem?
Autor twierdzi, że "agresja dominacyjna" jest charakterystyczna dla takich ras jak rude cocker spaniele, rottweilery, berneńskie psy pasterskie, jamniki i różne teriery. Twierdzi dalej, że "takich złych zachowań nie odnotowano u zdrowych parson russel terierów, które w zdecydowanej większości nie wykazują agresji w stosunku do ludzi i na całym świecie są zalecane do pracy w dogoterapii". Na jakiej podstawie Autor oparł swoje tezy? Dlaczego w przypadku parson russel terierów czyni zastrzeżenie, że takich zachowań nie odnotowano u [U]zdrowych[/U] osobników i nadmienia, że ich zdecydowana większość (a więc jednak nie wszystkie) nie wykazuje agresji? Skąd przekonanie, że parson russel teriery są na [U]całym świecie [/U]zalecane do dogoterapii? Ile parson russel terierów jest wykorzystywanych w dogoterapii w Azji, Afryce, Ameryce Południowej czy Australii i jak ich liczebność ma się do liczebności innych ras? Dlaczego Autor uważa, że parson russel terier jest lepszym dogoterapeutą niż np. pudel lub sheltie?

W dalszej części artykułu Autor postuluje, by nie oceniać na wystawach psów wykazujących agresję. Postulat słuszny, wart ze wszech miar wprowadzenia w życie. Czy jednak faktycznie trudno jest sędziemu wykryć zachowania agresywne prezentowane przez psa na ringu? Czy sędzia [U]posiadający wiedzę[/U] dotycząca psiego behawioru nie zauważy blizn po ugryzieniach na głowie amstafa? Czy nie zobaczy sztywno poruszającego się ogona, najeżonego grzbietu czy zmarszczenia warg? Inną sprawą jest to, czy fakt prezentowania przez psa zachowań grożących może stanowić podstawę do wykluczenia go z hodowli? A jeżeli np. grożenie przez konkretnego psa zawsze zatrzymuje się na etapie ściągnięcia kącików warg to czy należy to uznać za wadę czy zaletę tego osobnika?
Autor postuluje także, by lekarze weterynarii współpracowali ze Związkiem Kynologicznym i zgłaszali wykryte przypadki agresji u psów pochodzących z hodowli. Czyżby nie wiedział, że wielu weterynarzy jest dosyć sceptycznych wobec Związku Kynologicznego? Jak Autor wyobraża sobie zgłaszanie przez weterynarzy przypadków agresywnych zachowań u psów pochodzących z hodowli? Między zbadaniem papużki i szczepieniem kota weterynarz sporządza (za darmo) raport i wysyła do Związku Kynologicznego? Czy właściciel psa na którego "doniósł" weterynarz nie wybierze następnym razem do innego, mniej gorliwego lekarza?


Autor, powołując się na swoje doświadczenia biegłego sądowego pisze o konieczności podjęcia zdecydowanych działań prawnych w stosunku do osób niebędących lekarzami weterynarii usiłujących prowadzić czynności behawioralne czy trenerskie, szczególnie u psów agresywnych, twierdząc, że narusza to elementarne zasady postępowania zgodnego z obowiązującym prawem. Niestey, nie podaje jakie konkretnie przepisy prawa ma na myśli Autor? Czy studia weterynaryjne wystarczająco przygotowują do prowadzenia interwencji behawioralnych i ile godzin zajęć dydaktycznych jest poświęconych "leczeniu agresji" u psów? Co ciekawe, Autor, który na stronie 38 twierdzi, że należy podejmować zdecydowane działania prawne wobec osób nieuprawnionych na stronie 39 wypowiada się na tematy przekraczające jego kompetencje lekarza weterynarii, a dotyczące zaburzeń psychicznych diagnozowanych wyłącznie u ludzi - mam tu na myśli natręctwa myślowe, chyba, że Autor - jak doktor Dolittle potrafi rozmawiać ze zwierzętami.

Dalsze informacje dotyczące badań nad agresją u psów, na które powołuje się Autor nijak się mają do rzetelnej informacji naukowej. Czym są "badania genetyczne", które "wykazały na podstawie modeli matematycznych" i jak je przeprowadzono? Informacje o tym, że efekt hodowlany zależy parametrów genetycznych i od selekcji nie są odkryciem nawet dla licealisty. Dalsze informacje dotyczące genu znajdującego się na chromosomie X i warunkującego zachowania agresywne wprowadzają w błąd przeciętnego czytelnika "Psa", bowiem Autor nie podaje w jakim procencie ta zmienna wyjaśnia występowanie zachowań agresywnych u psów. Mimo specjalizacji z psychiatrii nie wiem, skąd Autor czerpał informację o tym, że hamowanie monoaminooksydazy wpływa na nasilenie agresji, z moich obserwacji klinicznych wynika coś przeciwnego - nieuzasadniona drażliwość często współistnieje z depresją i ustępuje w trakcie leczenia między innymi inhibitorami monoaminooksydazy A (skoro Autor pozwala sobie na opisywanie natrętnych myśli u psów, ja również posłużę się przykładem dotyczącym innego gatunku).
W końcowej części swojej pracy Autor pisze o znaczeniu niewydolności tarczycy z zaburzeniami zachowania a dalej - o tym, że istotne byłoby wykonywanie EEG u zwierząt wykazujących agresję. Ile gabinetów weterynaryjnych w Polsce dysponuje możliwością wykonania EEG i ilu właścicieli psów byłoby zainteresowanych wykonaniem takiego badania? Jakiego wyniku badania spodziewa się Autor? Nawet w przypadku napadów psychosensorycznych (zjawisko niezwykle rzadkie w porównaniu z zaburzeniami zachowania spowodowanymi wyuczeniem niepożądanych zachowań) EEG w okresach między napadami może być prawidłowe, często zdarza się również sytuacje odwrotne - rozsiane zmiany w EEG nie mają żadnego odniesienia do funkcjonowania pacjenta. Ponadto: czy wynik badania wpłynąłby na postępowanie terapeutyczne?
Istnieją wprawdzie badania dynamiczne mózgu, które pozwalają na wnioskowanie o związku między funkcjonowaniem różnych struktur mózgu a zaburzeniami zachowania, poprzez ocenę metabolizmu w poszczególnych miejscach ośrodkowego układu nerwowego np. poprzez badanie pozytonowej tomografii emisyjnej - PET, ale na dzień dzisiejszy mamy w Polsce 7 aparatów PET i z pewnością nie są one wykorzystywane w badaniach zwierząt domowych.
Nawiązując do problemu niewydolności tarczycy (trudno wywnioskować, czy Autor wiąże niedoczynność tarczycy ze zmianami w EEG czy nie) Autor pisze "jeśli wyleczenie niewydolności tarczycy nie spowoduje ustania zachowania agresywnego, to oznacza, że mamy do czynienia z bardzo rzadkim przypadkiem klinicznym. Czy znaczy to, że pies chory na niedoczynność tarczycy zawsze przejawia agresję tylko z powodu niedoczynności? Nie może być psem z "podwójną diagnozą" - chorym na niedoczynność tarczycy i niezależnie od tego agresywnym?
Podsumowując swój artykuł Autor pisze "możliwe, że badając zwierzę pod kątem parametrów endokrynologicznych i metabolicznych odkryje się związki między jego stanem zdrowia a zaburzeniami zachowania" - możliwe, że coś odkryjemy, tak samo jak możliwe, że nie odnajdziemy żadnych odchyleń w stanie fizykalnym psa. Kończąc Autor pisze, że w wypadku, gdy pies nie ugryzł człowieka nie mamy wystarczających danych koniecznych do zakwalifikowania tej czynności do konkretnej grupy zachowań agresywnych". Dlaczego - zdaniem Autora - ugryzienie, [U]kończące przecież całą sekwencję zachowań grożących[/U] jest konieczne i dlaczego uważa, że niezbędne by kwalifikować czynności do konkretnej grupy zachowań agresywnych? Czy ustalenie nozologii zachowań agresywnych jest niezbędne do przeprowadzenia skutecznej interwencji?

[B]Komentarz[/B]
Przesłanie omawianego artykułu wydaje się jasne: Autor usilnie stara się udowodnić, że tylko lekarz weterynarii może udzielać rad dotyczących agresji. Cały artykuł, chaotyczny i pełen błędów merytorycznych dowodzi, że w dziedzinie zaburzeń zachowania u psów Autor jest osobą niekompetentną, ignorującą np. podstawy metodologii badań naukowych, zaś jego artykuł ma na celu zdyskredytowanie osób zajmujących się "czynnościami behawioralnymi". Autor zdaje się nie rozumieć, że chociaż psy przejawiają różną gotowość do zachowań agresywnych, to agresja raczej sposobem radzenia sobie przez psa, który może być wzmacniany lub hamowany przez otoczenie psa niż trwałą i niezmienną cechą.
Podsumowując: artykuł przedstawia prywatne poglądy Autora, nijak się mając do aktualnego stanu wiedzy dotyczącej biologicznych uwarunkowań zaburzeń zachowania.

[Berek]

A dlaczego zamieszczasz swój artykuł (kontrartykuł?) na Dogo, a nie wyślesz go do "Psa"?

Może byłaby szansa na ciekawą wymianę poglądów na lamach gazety... nareszcie coś by się działo. :lol: Bo "Pies" robi się nudny - z numeru na numer jest gorzej. ;)

BTW - a skąd Ty czerpiesz swoje poglądy? Może to też tylko twoje przemyślenia? :evil_lol:

[wilt]

[quote name='Berek']A dlaczego zamieszczasz swój artykuł (kontrartykuł?) na Dogo, a nie wyślesz go do "Psa"?

Może byłaby szansa na ciekawą wymianę poglądów na lamach gazety... nareszcie coś by się działo. :lol: Bo "Pies" robi się nudny - z numeru na numer jest gorzej. ;)

BTW - a skąd Ty czerpiesz swoje poglądy? Może to też tylko twoje przemyślenia? :evil_lol:[/quote]

Wysłałam oczywiście najpierw do Psa, ale bez odzewu niestety.
Poglądy czerpię z przeczytanych książek (etologią zaczęłam się interesować przeszło 20 lat temu, jak się jeszcze nazywała "zoopsychologią")
Mam ukończony kurs "Think Dog"
Ukończyłam medycynę, od 12 lat wykonują zawód lekarza psychiatry, skupiając się w dużej mierze na biologicznych i behawioralnych uwarunkowaniach zachowań.
Mam kilka publikacji w czasopismach recenzowanych.
Starczy tego chwalenia się.:oops:
Pozdrawiam
wilt

[Berek]

Może jeszcze zamieszczą...? Ta redakcja podobno działa okropnie powoli... ;)

[QUOTE]
"Mam ukończony kurs "Think Dog""
&
"Starczy tego chwalenia się"
[/QUOTE]

Hmmm, wiesz, akurat nie do końca się zgodzę iż pierwsze zdanie mogłoby być podstawą drugiego zdania. :evil_lol:

[WŁADCZYNI]

Mam nadzieję że zostanie opublikowany ten artykuł bo jest ciekawy.

btw czytałam trzy razy zdanie o PRTach w dogoterapii i wciąż ciężko mi w to uwierzyć. Dogoterapia jednak kojarzy mi się z normalniejszymi psami ;)

[Berek]

A dlaczegóżby nie? Przyjemnie zamierają od przemocy... a w dogoterapii to w sumie podstawa. :lol: :evil_lol:

[WŁADCZYNI]

bo dla mnie dogoterapia jest taka spokojna, coś jak tai-chi a PRT to taki mały karateka:lol:

[remital]

Nie Cichockiego, tylko Cichonia. Nawet nie czytasz dokładnie kto podpisał artykuł. Sądzę, że jako fachowiec od zachowań ludzi powinieneś zastanowić się, czy twoja opinia zawarta powyżej nie jest pod wpływem zbyt duzych emocji (ale nie znam sie na psychologii i psychiatrii ludzi). Natomiast wypowiadanie w temacie przez osobę nie bedącą lekarzem weterynarii mającą ukończony kurs "Think Dog" nie ma dużej wartości opiniotwórczej. Do takich wypowiedzi ma prawo każdy, w końcu to forum a nie platworma naukowa. A prawda jest taka, ża dużo psychologów i jak mówisz psychiatrów ludzkich miesza sie do zaburzeń zachowań psów, szczególnie związanych z agresją i napewno taki stan nie przyczyni się do zmniejszenia nieszczęść związanych z pogryzieniemi ludzi. Chyba, że kolega chce kolegom medykom życzyć aby dostarczało im życie pacjentów z uszkodzeniami ciała po pogryzieniach przez psy. Sądzę, że dla każdego zawodu należy zachować to co on reprezentuje na podstawie zdobytej, potwierdzonej naukowo wiedzy. Magazym "PIES" nie jest pismem naukowym, w którym zamieszcza sie publikacje i konwencja tego pisma nie wymaga odnośników odwołujących się do litaratury. Sądzę, że dla Ciebie byłoby wskazane poczytanie publikacji tegoż autora z pismach kierowanych do lekarzy weterynarii (tam opiniuje przed drukiem rada naukowa złozona z kilku autorytetów profesorskich medycyny weterynaryjnej) lub uczestniczenie w wielu szkoleniach prowadzonych w Polsce i za jej granicami przez autora. Jezeli masz poważne uwagi skontaktuj sie z autorem bezposrednio i wyjaśnisz sobie wiele wątpliwości i uwag. Nie jest go trudno znaleźć. [URL="http://www.dog.com.pl"]www.dog.com.pl[/URL]

[Saint]

Etologia nigdy nie była zoopsychologią.

[PARSONRK]

Wypowiem się jako hodowca Parsonów - aktualnie mam 7 w domu ( 6 dorosłych = 3 psy 3 suki i szczeniaka psa 3 miesiące), moja najstarsza sucz ma 9 lat, prócz hodowli zajmuję się trochę szkoleniem -agility psów ( w tym kilkunastu russelli), poluję z nimi. Psy brały tez udział w kilku spotkaniach z dziećmi/dorosłymi w ramach dogoterapii.

Artykuł ten to prywatna reklama i nic poza tym
Ja jako hodowca wstydziłabym się takie ..... rzeczy pisać. Zwłaszcza jeśli samemu się ma problem z własnymi psami, a reklamowane szczenięta ( i to jak) okazują się niewypałami pod względem wychwalanego pod niebiosa charakteru...

dla mnie ten artykuł to żenada.
Hough ![U][URL="http://www.google.pl/url?sa=t&source=web&ct=res&cd=1&ved=0CAkQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.edziecko.pl%2Frodzice%2F1%2C79359%2C4114549.html&ei=dOhtS7nUOIGC_Abs3JHaBQ&usg=AFQjCNHGQG1GKI_tkbxg_P072-rw3yObgA&sig2=7noJWuru-NYJHCDCqjbgiw"][/URL][/U]

[Cockermaniaczka]

Pytanie z iloma psami agresywnymi osoba recenzujaca pracowala?Ile psow widzialas w akcji?Ile wyprowadzilas na prosta?Ludzka a zwierzeta psychiatria to jednak roznica...A agresja jest problemem na tyle zlozonym ze nadal cudownego lekarstwa na nia nie wymyslono:)

[PARSONRK]

pytanie tez ile to dorosłych PRT zostało przez autora zbadanych pod tym kątem ;)
pytań jest bardzo dużo - dlatego napisałam, że to reklama